طیف رنگی در عکاسی از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است و به نوعی می‌توان گفت یکی از فاکتورهای بسیار مهم در ارتقاء عملکرد عکاس میباشد. به طور کلی ترکیب بندی رنگ ها و نحوه قرار گرفتن آنها در تمامی عرصه های هنری بسیار مهم است. اینکه قرار گرفتن چه رنگ هایی در کنار هم باعث ایجاد یک هارمونی جذابی می‌شوند، نکته بسیار مهمی است که باید به آن توجه نمود. این موضوع خصوصا در هنرهای بصری، مانند عکاسی، اهمیت چندین برابری پیدا میکند.
هرجا صحبت از رنگ می‌شود، موضوع نحوه مدیریت رنگ ها به طور ناخوداگاه مطرح می‌گردد. کنترل رنگ ها در عکاسی زمانی اهمیت می‌یابد که رنگ عکس در مانیتور دوربین با رنگ همان تصویر در لپ‌تاپ متفاوت باشد. چشم انسان توانایی بسیار بالایی در شناسایی رنگ ها برخوردار بوده اما تا کنون هیچ دستگاهی ساخته نشده که بتواند وسعت رنگ قابل تشخیص توسط چشم انسان را بازتولید و یا چاپ کند. همچنین باتوجه به آنکه رنگبندی تصاویر در هر کدام از دستگاه های سخت‌افزار نظیر دوربین عکاسی، مانیتور و پرینتر به‌دلیل ماهیت تکنولوژی‌های متفاوت، یکسان نیست. در ادامه به نکاتی در رابطه با دستیابی به طیف رنگی مطلوب در عکاسی و چاپ عکس می‌پردازیم.
بررسی توانایی مانیتور و لپ تاپ در بازتولید طیف رنگی مطلوب در عکاسی
در دنیای دیجیتال، طیف رنگی تصاویر قابل نمایش توسط مفهوم فضای رنگی قابل شناسایی و تفکیک است. فضاهای رنگی به نامی نظیر sRGB و Adobe RGB بواسطه محاسبات ریاضیات بسیار دقیقی توسعه پیدا کرده‌اند. در حال حاضر، بیشتر دوربین های دیجیتالی موجود در بازار دارای فضای رنگی Adobe RGB می‌باشند. حال اگر مانیتور شما نیز از این فضای رنگی پشتیبانی کند دیگر مشکلی بابت شما بازتولید و مشاهده‌ی رنگ‌ها ندارید. در این حالت، تمام رنگ‌های ثبت‌شده توسط سنسور دوربین، در مانیتور قابل بازتولید و مشاهده است.
همچنین جالب است بدانید که یک مانیتور با فضای رنگی Adobe RGB قیمت بیشتری نسبت به یک مانیتور با فضای رنگی sRGB دارد. البته دقت داشته باشید که فضای رنگی مورد نیاز باید براساس فضای رنگی فایل مقصد استفاده شود. برای مثال، استفاده از فضای رنگی sRGB در برخی موارد نظیر انتشار عکس در فضای مجازی کاربرد دارد.
موضوع پشتیبانی از طیف رنگی موردنظر برای عکاسی تا حدودی در مانیتورهای اکسترنال طبقه بندی شده است. اما هیچگونه اطلاعات دقیقی از توانایی بازتولید رنگ در مانیتور لپ‌تاپ، در دسترس نیست. بدون بررسی و داشتن کافی از میزان توانایی مانیتور و لپ‌تاپ در نشان دادن رنگ، ادیت عکس عملاً به‌صورت تصادفی صورت می‌گیرد. در بسیاری از موارد باید برای دستیابی به رنگ مورد علاقه خود، بسیار ادیت و تلاش کنید.
استفاده از بزرگترین فضای رنگی در زمان ویرایش عکس
موضوع بعدی که برای دستیابی به طیف رنگی مطلوب موردنظرتان در عکاسی باید به آن دقت کنید، استفاده از فضای رنگی مناسب در زمان ویرایش و ادیت تصویر است. هنگامی که در حالت غیرفشرده یا RAW عکاسی می‌کنید، تصویر فاقد هرگونه فضای رنگی است. فضای رنگی مناسب باید براساس نیاز عکاس و با توجه به میزان پشتیبانی مانیتور از فضای رنگی انتخاب گردد.
فضای رنگی Adobe RGB تقریبا 35% بزرگ‌تر از فضای رنگی sRGB است. درصورتی که مانتورتان از این فضای رنگی پشتیبانی میکند، فایل خام عکس را در این آن باز و ویرایش نمایید. البته فضای رنگی بزرگتری نیز وجود دارد اما به دلیل آنکه اکثر مانیتورها آنرا پشتیبانی نمی‌کنند به آن اشاره نمی‌کنیم. در این حالت شما همچنان از ظرفیت کامل دوربین و مانیتور خود در بازتولید رنگ استفاده می‌کنید.
استفاده از فضای رنگی مناسب را برای ذخیره‌سازی تصویر
معمولا پس از ویرایش، عکس در هنگام ذخیره سازی دچار تغییرات رنگی می‌شود. برای کاهش تغییرات رنگی باید از فضای رنگی مناسب در زمان ذخیره‌سازی فایل استفاده نمود. انتخاب فضای رنگی مناسب وابسته به مقصد نهایی عکس میباشد. برای مثال اگر میخواهید عکس را در فضای مجازی و تحت وب منتشر کنید، باید تصویر را در فضای رنگی sRGB ذخیره کنید. البته درباره چاپ عکس، در حال حاضر، پرینترهای چاپ عکس حرفه‌ای توانایی چاپ با گستره رنگی Adobe RGB نیز دارند. اکثر لابراتوارهای چاپ عکس از فضای رنگی sRGB نیز پشتیبانی می‌کنند.
کالیبره کردن پرینتر چاپ عکس
کالیبراسیون یا کالیبره کردن پرینتر، در اصل همان ساخت پروفایل کاغذ چاپ عکس میباشد. گستره رنگی قابل چاپ و همچنین کنتراست کاغذ چاپ عکس در مقایسه با گستره رنگی مانیتور بسیار کمتر میباشد. علت این موضوع به ماهیت بازتولید رنگ در مانیتور و پرینتر باز می‌گردد. رنگی که در مانتیور نمایش داده می‌شود در پی تلفیق نور بوجود می‌آید در حالی‌که در پرینتر بوسیله ترکیب مواد، رنگ بازتولید می‌شود.
با کالیبراسیون پرینتر یا همان ساخت پروفایل ICC کاغذ چاپ عکس و با استفاده از تجهیزات کنترل رنگ، پچ‌های رنگی تولیدشده توسط نرم‌افزار و چاپ‌شده توسط پرینتر، مورد بازخوانی دستگاه قرار گرفته و در آخر گستره رنگی پرینتر و کاغذ چاپ عکس در فرمت ICC Profile ایجاد و در سیستم عامل به‌صورت اتوماتیک ذخیره می‌گردد. این فایل از منوی Proof در نرم‌افزار فتوشاپ قابل دسترس بوده و به شما اجازه می‌دهد تا پیش از دستور چاپ، تغییرات رنگی تصویر خودتان را ببینید.
کالیبراسیون مانیتور یا لپ‌تاپ برای دستیابی به طیف رنگی مطلوب در عکاسی
مرحله آخر که تکمیل کننده دستیابی طیف رنگی مناسب در عکاسی میباشد کالیبراسیون مانیتور و کالیبره لپ‌تاپ است. تصور اشتباهی که در این باره وجود دارد این است که صرفاً باید مانیتورهای میان‌رده باید کالیبره شوند؛ درصورتی که چنین نیست. گران‌ترین مانیتورهای موجود در بازار نیز باید به‌صورت دوره‌ای کالیبره شوند. مانیتور محصول مصرفی بوده و با استفاده از آن و افزایش طول عمر، قطعاً با تغییرات رنگی مواجه می‌شود. در مانیتورهای حرفه‌ای، پورت اختصاصی جهت کالیبراسیون سخت‌افزاری مانیتور طراحی شده که نشان از اهمیت کالیبراسیون مانیتور دارد.
